Ένα κόμμα σε σύγχυση

Η Νέα Δημοκρατία ανέκαθεν - όπως και το ΠΑΣΟΚ - ήταν αρχηγό-κεντρικό κόμμα. Η διεκδίκηση της διακυβέρνησης και κατ' επέκταση η εκλογή πρωθυπουργού την ωθούσαν στην ανάγκη να χτίζει την εικόνα του υποψηφίου πρωθυπουργού. Την περίοδο της ηγεσίας του Κωνσταντίνου Καραμανλή του νεότερου η λατρεία προς τον αρχηγό είχε ξεπεράσει τα όρια της απλής στήριξης προς τον ηγέτη. Χαρακτηριστικό είναι ότι πολλά έμπειρα στελέχη του κόμματος έλεγαν χαριτολογώντας "πλέον δεν είμαστε Νέα Δημοκρατία, είμαστε Κώστας Καραμανλής".

Στην -ελλείψει δόκιμου όρου- θεοποίηση του Κώστα Καραμανλή έπαιζαν πολλά πράγματα ρόλο. Οι καταβολές του και το όνομα του (γνωρίζω πως τα τζάκια πλέον είναι εκτός μόδας αλλά πάντα έχουν τη γοητεία τους). Η ιστορική του προέλευση από την ΟΝΝΕΔ που έκανε τους ΟΝΝΕΔιτες παλιούς και νέους να τον λατρεύουν. Ο κρυστάλλινος και άμεσος πολιτικός του λόγος. Η αίσθηση που σου έδινε στα πρώτα χρόνια ότι θα μπει ως ταύρος σε υαλοπωλείο και θα τα διαλύσει όλα. Η βεβαιότητα ότι ήταν ηθικός και καθαρός.

Τα παραπάνω συνέθεταν την εικόνα αλλά δεν έλεγαν την αλήθεια μιας και το μεγαλύτερο του προσόν ήταν η απίστευτη επικοινωνιακή του ικανότητα από βήματος. Στο συνέδριο του 1997 υπήρξαν κάποιοι που μπήκαν με σκοπό να στηρίξουν τον Μιλτιάδη Έβερτ ή τον Γιώργο Σουφλιά. Κατά την διάρκεια της ομιλίας του Κώστα Καραμανλή αλλάξανε γνώμη και γίνανε οι φανατικότεροι υποστηρικτές του.

Δεν είναι τυχαίο ότι αν συνομιλήσει κανείς με ΟΝΝΕΔιτες της εποχής που παρίσταντο στο χώρο του συνεδρίου, χαρακτηρίζουν την συγκεκριμένη ομιλία την πλέον δυνατή εμπειρία της ζωής τους στη πολιτική. Όμως όλα τα ωραία κάποτε τελειώνουν, έτσι και η εικόνα του Κώστα Καραμανλή ξεθώριασε λόγω της διακυβέρνησης και της βαριάς ήττας και το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας εξέλεξε νέο αρχηγό.

Ο νέος αρχηγός ξεκινά με ένα θεωρητικό πλεονέκτημα. Η εκλογή του απέκτησε χαρακτήρα κινήματος. Κατάφερε να δώσει σε ένα μεγάλο πλήθος την αίσθηση ότι με τη ψήφο του χτυπάει τα τζάκια και την οικογενειοκρατία στη Νέα Δημοκρατία. Το σημαντικό όμως είναι πως έπεισε τον κόσμο να αγνοήσει το γεγονός πως για 10 και πλέον χρόνια τον θεωρούσε αποστάτη και προδότη.

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας προσπάθησε - αποτελεσματικά -
να ξυπνήσει τα συντηρητικά αντανακλαστικά της παράταξης (άλλωστε όταν έχεις λάβει 33% μόνο οι λεγόμενοι νοικοκυραίοι σου έμειναν) και να δημιουργήσει τις συνθήκες για την πανηγυρική του επιστροφή. Τώρα όμως αρχίζουν τα δύσκολα.

Η Νέα Δημοκρατία ανέκαθεν ζούσε σε ένα ιδιόμορφο καθεστώς ιδεολογικής σύγκρουσης. Από τη μία οι δεξιές καταβολές της που στην Ελλάδα είναι μειοψηφικές ως ιδεολογία και από την άλλη η φιλελεύθερη προσέγγιση ως προς την οικονομία. Αυτή η σύγκρουση έκανε τον δρόμο του λεγόμενου μεσαίου χώρου αναγκαστική επιλογή διακυβέρνησης.

Πλέον όμως καλείται να αποφασίσει. Οι δύο κύριοι μονομάχοι για την ηγεσία έθεσαν συγκεκριμένα ιδεολογικά διλήμματα. Μπορεί και οι δύο να προσπάθησαν να μιλήσουν για κοινωνικό φιλελευθερισμό και κεντροδεξιά, η αλήθεια είναι όμως πως πρέσβευαν εντελώς διαφορετικά πράγματα.

Η ιδεολογική σύγκρουση είναι δύσκολο να τιθασευτεί όταν δεν υπάρχει άμεση προοπτική εξουσίας. Το συνέδριο που έρχεται μπορεί να αποκτήσει ιδιαίτερο ιδεολογικό ενδιαφέρον και να οδηγήσει και σε συγκρούσεις που είχαμε ξεχάσει στη Νέα Δημοκρατία.

Πλέον η Νέα Δημοκρατία κινδυνεύει να μπει σε περίοδο παρατεταμένης ιδεολογικής σύγχυσης. Ο Κεϋνσιανισμός, ο κοινωνικός φιλελευθερισμός, η παρεμβατικότητα του κράτους ακόμα και τα εθνικά θέματα θα τεθούν επί τάπητος. Οι συγκρούσεις μπορεί να είναι σφοδρές μιας και οι ιδεολογικές καταβολές των στελεχών της είναι διαφορετικές και η προσέγγιση τους στα δεδομένα θέματα διαφορετικές.

Η προσωπικότητα του αρχηγού σε πρώτη φάση ίσως να μην είναι αρκετή για να κατευναστούν τα πνεύματα μιας και δεν χαίρει της καθολικής αποδοχής που έχαιρε ο προκάτοχος του. Διότι μπορεί να τον εξέλεξε το 50,06% του κόμματος στην θέση του προέδρου, υπάρχει όμως και ένα 49,94% που δεν τον ψήφισε για αρχηγό του.