Απών

Kostas has left the building

Το 2004 ήταν εύκολο να είσαι πρωθυπουργός με την Νέα Δημοκρατία. Το Πα.Σο.Κ. είχε διαβρωθεί από την χρόνια διακυβέρνηση, είχε απωλέσει την εμπιστοσύνη τού λαού, ο Γιώργος Παπανδρέου έκανε το ξεκίνημα σε μια σειρά από γκάφες και παλινωδίες που θα υπονόμευαν το κύρος του και την έξωθεν εικόνα του για καιρό. Με πολλά βέβαια κυβερνητικά χρόνια μπροστά τους, οι στρατηγοί επικοινωνίας τής Ρηγίλλης (αυτοί που, μην ξεχνάς, έχτισαν υπομονετικά την επικράτηση τής 7ης Μαρτίου) σχεδίασαν τον χάρτη, βάσει του οποίου έμελλε να βαδίσει το κόμμα. Η συλλογιστική του απλή: την αναμενόμενη φθορά από την διαχείριση των προβλημάτων, τις απώλειες στο κοινωνικό μέτωπο επρόκειτο να επωμισθούν οι υπουργοί και οι υφυπουργοί. Ο Κώστας Καραμανλής θ’ άφηνε πίσω του το προφίλ τού “παιδιού τού λαού”, που αγκάλιαζε όποια γριούλα κι όποιο πιτσιρίκι έβρισκε μπροστά του στον δρόμο προς την νίκη, και θ’ ανέβαινε στο βάθρο τής αυθεντίας, απ’ όπου απλησίαστος θα παρακολουθούσε τις εξελίξεις, παρεμβαίνοντας σαν καλός πατερούλης μόνον όποτε χρειαζόταν για να διορθώσει τα κακώς κείμενα. Θα γινόταν ο πρωθυπουργός η προσωποποίηση τού ηθικού πλεονεκτήματος, το υπέρτατο όπλο, το τελευταίο καταφύγιο τής παράταξης για τα ζόρικα.

Για λίγο το σχέδιο δούλεψε καλά. Θα δούλευε καλύτερα, εάν η δεξιά παράταξη δεν αποδεικνυόταν αδύναμη στην θέληση, ανεπαρκής στις ιδέες, πτωχή σε εφεδρείες. Υπουργοί εξετέθησαν, η κυβέρνηση πέρασε υποκλοπές, απεργίες, σκάνδαλα, λιμούς και καταποντισμούς, οι πρώτες φωνές για τον κλειδωμένο στο Μαξίμου Καραμανλή ακούσθηκαν – κι όμως το προφίλ τού αρχηγού παρέμενε ατσαλάκωτο, η διαφορά από το Πα.Σο.Κ. άθικτη. Το κόμμα, στα χέρια του οποίου η χώρα έγινε κάρβουνο, κέρδισε εύκολα και τις εκλογές τού 2007, 20 μέρες μόνο μετά την καταστροφή. Μερικά τριχίλιαρα δεξιά κι αριστερά ήταν αρκετά για να πεισθεί ο κόσμος ότι ο πρωθυπουργός, αυτός ο τίμιος και καλών προθέσεων άνθρωπος, που λίγους σοβαρούς συνεργάτες είχε για να στηριχθεί και που, παρά ταύτα, έκανε ό,τι μπορούσε για ν’ ανακουφίσει τους πληγέντες, άξιζε μιαν ακόμη ευκαιρία.

Ωστόσο, η δι’ ασήμαντον αφορμήν πρόωρη προσφυγή στις κάλπες είχε και μια βασική παρενέργεια: η άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία τής πρώτης “γαλάζιας” τριετίας έδωσε την θέση της, ελέω εκλογικού νόμου, στην “αναιμική” των 152 εδρών. Ουδείς μπορεί να πει με σιγουριά τι θα είχε συμβεί, αν οι εκλογές είχαν γίνει τον Μάρτη τού 2008, αν η Ν.Δ. ερχόταν αντιμέτωπη με το ξέσπασμα των σκανδάλων (Ζαχόπουλος, Βατοπαίδι) ούσα παντοδύναμη στην Βουλή. Αλλά οι καπετάνιοι είναι για τις φουρτούνες. Ο Κώστας Καραμανλής τού 2000 θα είχε διαγράψει το μισό κόμμα, θα είχε παραπέμψει μόνος του όλους τους υπουργούς του για τους οποίους υπήρχαν υπόνοιες, θα είχε πάει εκ νέου στις κάλπες το αργότερο μέσα στο φθινόπωρο τού 2008 – κι αν με ρωτάς, μάλλον θα ξανακέρδιζε. Αντ’ αυτού, ο φαρισαίος πρωθυπουργός που διύλισε τον Τσιτουρίδη για μια μετεγγραφούλα, άρχισε να καταπίνει τρομοκρατημένος Βουλγαράκηδες, Ρουσόπουλους, Κοντούς, Δούκες και Παυλίδηδες. Απέσυρε δυο φορές (ποιος του έδωσε, αλήθεια, αυτήν την τραγική ιδέα;) την πλειοψηφούσα παράταξή του από σχετικές ψηφοφορίες, αφήνοντας εκτεθειμένους τους υπό κρίσιν, τους συναδέλφους τους, αλλά και τον εαυτόν του και το κόμμα. Και τον Σεπτέμβριο τού 2008 ανέβηκε στην Θεσσαλονίκη και τους κάλυψε όλους. Εκείνη την στιγμή, η βίδα στο κεφάλι τού μέσου Έλληνα λάσκαρε για τα καλά.

Τελικώς, η αίσθηση που μένει είναι ότι ο Καραμανλής ήλθε στο προσκήνιο αργά, για να σώσει μιαν από καιρό χαμένη παρτίδα. Γιατί δεν πήρε ποτέ την κατάσταση στα χέρια του ως ώφειλε, ιδίως όταν η παράταξή του κυλιόταν στον βούρκο; Γιατί, στ’ αλήθεια, χρειαζόταν όλους αυτούς τους περίεργους γύρω του, από τον Λούλη μέχρι τον Σουφλιά, για να παίρνει αποφάσεις; Γιατί πέταξε στα σκουπίδια όλα τα πολιτικά και στρατηγικά πλεονεκτήματα που είχε έναντι του αντιπάλου, εξαναγκαζόμενος να πάει σε εκλογές ακριβώς την περίοδο που ήθελε το Πα.Σο.Κ.; Όσοι από το περιβάλλον τού πρωθυπουργού υπερθεμάτιζαν για τον δύσκολο χειμώνα που έρχεται και για την καυτή πατάτα που θα πέσει στα χέρια τού Γιώργου, ας κοιτάξουν τώρα το σκορ στο ταμπλό – κι ας αναρωτηθούν, μαζί τους κι ο τέως ένοικος Μαξίμου, γιατί όλα αυτά τα εμπνευσμένα ήταν καλύτερα απ’ το να προσπαθήσουν να κυβερνήσουν τον τόπο.

Πιστός στην οικογενειακή παράδοση, ο Καραμανλής πιέζει τώρα το κόμμα που ο ίδιος οδήγησε (ή/και επέτρεψε να οδηγηθεί) στον διασυρμό να βρει τον διάδοχό του το συντομότερο, ώστε εκείνος να την κάνει ανενόχλητος. Δεν καταλαβαίνει, ή δεν τον νοιάζει, ότι η βεβιασμένη επιλογή νέου προέδρου θα στερήσει από την Ν.Δ., που, καλώς ή κακώς, αποτελεί τον κύριο εκφραστή των συντηρητικών πολιτών τής χώρας, την δυνατότητα να κουβεντιάσει, να αναδείξει λάθη και αδυναμίες, να παραγάγει πολιτική – και δι’ αυτής να επιλέξει αρχηγό. Δεν συνειδητοποιεί, ή δεν τον νοιάζει, ότι μ’ αυτήν του την στάση μπορεί να καταδικάσει τον χώρο σε πολύχρονη πολιτική απαξία, ιδεολογική καχεξία κι άνευ όρων προσωπολατρία προς τον επόμενο Μεσσία. Πρέπει όμως να το συνειδητοποιήσουν οι αυριανοί σύνεδροι. Να αρνηθούν να εκλέξουν αρχηγό υπό πίεση, να απαιτήσουν τακτικό συνέδριο, να διαμορφώσουν τους όρους και την πλατφόρμα που θα στηρίξουν, αλλά και θα δεσμεύουν τον νέο πρόεδρο. Και ν’ ασκήσουν την κριτική που οφείλεται σε όσους χρωστούν απολογισμό πεπραγμένων – ιδίως στον αρχηγό που κάποια στιγμή σταμάτησε να τους οδηγεί, στον πρωθυπουργό που κυβέρνησε όσο λιγότερο μπορούσε, στον κηπουρό που άφησε τα ζιζάνια να του ρημάξουν την σοδειά. Στον καπετάνιο, που πρώτος παρατά το πλοίο την ώρα τού ναυαγίου. Απών, “κουρασμένος”, φευγάτος από καιρό.