Δίχως αρχηγό

Καταλαβαίνεις ότι γερνάς, όταν φεύγουν από την ζωή άνθρωποι που θαυμάζεις. Όχι τόσο εξ αιτίας τού αναπόφευκτου συνειρμού που προκαλεί η είδηση τής απώλειας, της εντύπωσης δηλαδή πως λιγοστεύουν, στην αλυσίδα των θνητών, οι κρίκοι που σε χωρίζουν από τον θάνατο. Όποτε φεύγει ένας σπουδαίος, ανακλαστικά σχεδόν αναλογίζομαι πόσο λίγα πράγματα έχω επιτύχει, πόσο πολλά θα ήθελα (ή θα ‘πρεπε) να επιτύχω, πόσο λίγος είναι ο χρόνος που μου απομένει για να τα κυνηγήσω – λες κι η αποδημία τού ανδρός μεταφέρει μέρος από τις ευθύνες του, τις επιδιώξεις του, τα ανεκπλήρωτα όνειρά του στους δικούς μου ώμους, διαταράσσοντας εκ νέου την ισορροπία ενός κορμού που γέρνει ήδη από υποχρεώσεις, απογοητεύσεις, συμβιβασμούς.

Η βαρύτητα τής απώλειας τού Μιχάλη Παπαγιαννάκη για την ελληνική πολιτική σκηνή είναι αυταπόδεικτη: σε καιρούς όπως αυτοί που διανύουμε, καιρούς αναξιοπιστίας, απαξίωσης κι ελαφρότητος, ελάχιστοι μπορούν να καυχηθούν για την ακεραιότητα, την αφοσίωση, την ευρυμάθεια, την οξυδέρκεια και την δράση τους όπως εκείνος μπορούσε. Για την Αριστερά το πλήγμα είναι μεγαλύτερο, κι ας μην το αντιλαμβάνονται ακόμη τα δημοσίως πενθούντα στελέχη της: ψυχή και ουσιαστικός “αρχηγός” των Ανανεωτικών, το ιδεολογικό αντίβαρο στους “αριστεροχαρούμενους” τής Κουμουνδούρου απειλεί, με την φυγή από τα εγκόσμια, να αφήσει έρμαιο τον πολύπαθο χώρο στους τυφώνες που γεννούν οι φαντασιώσεις κολλημένων στην εφηβεία “νεοφώτιστων”.

Χρόνια τώρα ονειρευόμαστε με τον William το “ιδανικό κόμμα” – μια παράταξη απαρτιζόμενη από μια dream team πολιτικών υψηλής ευφυΐας και διάθεσης για ουσιαστική προσφορά, που θα προέρχονται απ’ όλες τις πλευρές τού φάσματος. Η αίσθηση που με κυριεύει απόψε είναι ότι “το κόμμα” έμεινε δίχως αρχηγό. Γιατί ο εκλιπών προσέφερε νησίδες λογικής, λέμβους οξύνοιας και σωσίβια χιούμορ σ’ όσους απειλούνταν με πνιγμό από τους χειμάρρους βλακείας που έχουν πλημμυρίσει το Κοινοβούλιο, τα μέσα ενημέρωσης, την καθημερινότητά μας. Δεν μπορώ ν’ αποδιώξω τον, αδικαιολόγητο ίσως, φόβο πως ο μοναδικός για τα μέτρα μας τρόπος σκέψης του μπορεί να μείνει δίχως εκπρόσωπο, δίχως διάδοχο αν θέλεις, τώρα που δεν θα είναι ο ίδιος παρών.

Υπήρξαν (και υπάρχουν) άνθρωποι των οποίων η απουσία, ενώ δεν επηρεάζει κανέναν από μας με ορατό και άμεσο τρόπο, αφήνει εν τούτοις τα αποτυπώματά της στην συλλογική και συναισθηματική μας συνείδηση, ακριβώς επειδή και η παρουσία τους στα πράγματα είχε/έχει αντίστοιχο (ή και μεγαλύτερο) αντίκτυπο. Κάποιοι είναι “οικουμενικοί”, κάποιοι αφορούν λίγους. Γι’ αυτούς, για τους δικούς μου “εκλιπόντες ήρωες”, το παρόν κείμενο ας διαβασθεί κι ως ένα οφειλόμενο από χρόνια in memoriam. Ο Μιχάλης Παπαγιαννάκης, ένας άνθρωπος του οποίου το χέρι θα ήθελα να ‘χω σφίξει, υπήρξε αρκετά σημαντικός, ώστε ν’ αποτελεί ταυτόχρονα αφετηρία και κατάληξη αυτής της αφιέρωσης.

* “Η πολιτική ενοποίηση τής Ευρώπης είναι η πιο αριστερή πρόταση που γνωρίζω όταν συζητάμε την πορεία τού κόσμου”, και “ακόμα κι αν 27 στις 27 κυβερνήσεις τής Ε.Ε. ήσαν δεξιές και αποφάσιζαν να προωθήσουν τη Συνθήκη που αρχίζει δειλά-δειλά να πολιτικοποιεί την Ένωση και τα προβλήματα, δικά της και του κόσμου, η εξέλιξη θα έπρεπε να χαιρετιστεί χωρίς επιφυλάξεις από την Αριστερά…”. Θαρρώ, χωρίς να το γνωρίζω, πως η “πολιτική διαθήκη” τού Μιχάλη Παπαγιαννάκη θα πρέπει να μοιάζει πολύ σ’ εκείνο το άρθρο, που δημοσιεύθηκε στην Αυγή τής 18ης Οκτωβρίου. Βρες το στο http://www.mpapagiannakis.gr/?p=866.